Uit het bidprentje van Karel van Isacker

'k Lag ter aarden en 'k aanbad u,

neêrgeboren in mijn niet,

en mijn herte zong een lied,

schoon ik zweeg en weende, dat u,

Heere, alleen bekend moet zijn,

en dit arem herte mijn!

Guido Gezelle

Eerwaarde pater

Karel Van Isacker S.J.

Geboren in Mechelen op 26 juni 1913

Ingetreden te Drongen op 23 september 1933

Tot priester gewijd op 24 augustus 1945

Overleden te Niel-bij-As op 25 augustus 2010

Karel Van Isacker werd te Mechelen geboren op 26 juni 1913. Zijn moeder was van Ninove, zijn vader uit Torhout. Hij deed zijn humaniorastudies bij de jezuïeten te Aalst, en had − zoals hijzelf zei − veel te danken aan sommigen van zijn leraren. In 1933 trad hij in te Drongen en werd priester gewijd in 1945. Hij promoveerde tot doctor in de Geschie­denis aan de universiteit te Leuven in 1954, met het proefschrift 'Werkelijk en wettelijk land'. In 1950 werd hij benoemd tot hoogleraar aan de Handels­hogeschool Sint-Ignatius te Antwerpen en maakte er de groei en de omvorming mee van de instelling naar de Universitaire Faculteiten Sint-Ignatius. Hij was een boeiend lesgever die de leerstof actuali­seerde en de eigen tijd trachtte te verklaren vanuit het verleden. Hij behoorde tot de baanbrekers van onze hedendaagse geschiedenis. In 1959 verscheen het boek 'Het Daensisme'. Hiermee maakte hij naam bij een breed publiek. In 1961 verscheen 'Meesters en huurlingen'. In 1963 'De Antwerpse dokwerker', waarvoor hij de Camille Huysmans-­prijs kreeg. Dan volgden 'Afscheid van de havenar­beider', 'Herdelijke brieven over politiek' en 'Ge­schiedenis voor mensen'. Daarin schreef hij: De his­toricus is geen registrator van feiten. Hij is een herschepper. Hij sprak hier over de 'kunst van de geschiedenis': het historisch werk van vele universitair geschoolden ge­tuigt van een verkeerde opleiding, omdat men van hen zo­zeer wetenschapsmensen heeft gemaakt dat de kunstenaar in hen verschrompelde.

Pater Van Isacker keek met leedwezen naar de vernietiging van de natuur. In zijn essay 'Het land van de dwazen' schreef hij: Het land van de dwa­zen, dat is het land waar de natuur stelselmatig wordt vernield, waar schoonheid en oorspronkelijkheid worden opgeofferd aan de welvaart. (...) De wortel van onze verdwazing is de hebzucht, de jacht op bezit en aan­zien.

In 1970 verscheen 'De zaak Irma Laplasse. Stukken voor een dossier'. Hierin klaagde hij aan dat deze volksvrouw, die in 1945 werd terecht­gesteld wegens verklikking, onschuldig was ter dood gebracht. De bedoeling van het boek was via een proces wegens smaad aan de magistratuur, een herziening van het proces Laplasse af te dwingen. Mijn kritiek van het gerechtelijk dossier is bijgevolg en onvermijdelijk ook een kritiek op diegenen die de doodstraf eisten en uitspraken.

De bekroning van zijn oeuvre werd het twee­delig werk 'Mijn land in de kering, 1930-1980'. In het woord vooraf heet het: Dit boek is geen ob­jectieve beschrijving van het verleden. Het is een poging om de actualiteit van honderdvijftig jaar geschiedenis te begrijpen (...) die van een nog vriendelijke samenleving de betonmaatschappij maakte die ons kwelt en ergert. Er is slechts kans op een toekomst, als de mens er in slaagt te breken met de doem van een bestaan dat op louter stoffelijke welvaart is gericht.

In 1983 nam Pater Van Isacker afscheid van de Universitaire Faculteiten Sint-Ignatius. Samen met een oud-studente begon hij het religieuze werk aan de Caelenberg te Niel-bij-As. De schuur en de stal van een oude Kempische hoeve werden omgebouwd tot kapel. En de commissie 'Ecclesia Dei' uit Rome verleende hem het 'ce­lebret' om de oude Romeinse ritus te gebruiken in de liturgie. Hij was ervan overtuigd dat alleen het sacrale de Kerk kon redden. In zijn boekje 'Ontwijding' staat na het voorwoord een zin uit de Klaagliederen van de profeet Jeremias:

'Het goud heeft zijn glans verloren, 

dof is het edel metaal,

en de stenen van het heiligdom liggen verspreid 

op alle hoeken der straten'.

Het herstel van de vroomheid is een terugkeer naar de blijvende waarden van trouw, zuiverheid, van dienst­betoon en van eensgezindheid, dat prachtig woord waar­mee alles is gezegd: het is de band van allen met Christus, in de eenheid van geloof en eigen aard, een brug die reikt over de generaties en allen samenhoudt in dezelfde liefde en trouw. Ook dit zijn woorden die hij ons op het feest van O.-L.-Vrouw van Vlaanderen, als een aanmaning heeft nagelaten.

Nu Karel Van Isacker van ons is heengegaan, dringt zich nogmaals het woord op van Jezus: Wie in Mij gelooft zal leven, al is hij gestorven.

AVONDLAND

Daar waar Gij bloedrode Zon

aan onze vloedlijn moet verdwijnen,

ach mocht hier dan vanzelf aandeinen

elke schelp tegemoet het ogenblik

van Uw golf na golf doorglorende blik.

Zij 't reeds ten teken van een grondakkoord

er tot fonkelende parels verwoord,

er alle verdonkering voorbij

Uw openbaring doorheen een schrei.

Reninca

juni 2010